بازجویی، حبس و تهدید در ساختمان وزارت علوم

کمیته گزارشگران حقوق بشر: بازجویی، حبس و تهدید در ساختمان وزارت علوم در پاسخ به پیگیری حق تحصیل محرومیت از تحصیل از جمله تبعیضاتی است که در سی سال گذشته، بر خلاف متن صریح اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی، در مورد عده ی زیادی از اقشار جامعه ایران اعمال شده است. نوید خانجانی، دانشجوی محروم از طی سال 84 تا 87 در کنکور سراسری شرکت نمود و هر سال به بهانه ای از گرفتن نتیجه آزمون و ورود به دانشگاه محروم شد. حسام میثاقی دانشجوی رشته مترجمی زبان انگلیسی دانشگاه سنایی اصفهان پس از گذراندن 2 ترم در تیرماه 86 اخراج شد. این دو دانشجو که به دلیل اعتقاد به دین بهایی همانند بسیاری از هم کیشان خود از ادامه تحصیل محروم شده بودند، ضمن پیگیریهای خود به ارگان های رسمی، نظیر شورای انقلاب فرهنگی، وزارت علوم، سازمان سنجش و غیره مراجعه نمودند. این دو تن پس از پیگیری های متعدد به مراجع مختلف جهت بازپسگیری حقوق از دست رفته خود، سرانجام در آذر ماه 87 در وزارت علوم بازداشت شده و مورد بازجویی و تهدید قرار گرفتند.

1. نامه ی حجة الاسلام محمد تقی رهبر (مرداد 87)

پس از مراجعات متعدد این دانشجوی محروم از تحصیل به دفتر نماینده مجلس در شهر اصفهان، سرانجام حجت الاسلام محمد تقی رهبر نماینده مردم اصفهان و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس طی نامهای که زیرنویس نامههای دو فرد محروم مذکور بود بدین شرح خطاب به وزارت علوم و سازمان سنجش اعلام داشت: " در مورد فوق به گونه ای که حقی ضایع نشود بر طبق قانون رسیدگی و پاسخ بفرمایید." پس از دریافت نامه، دو جوان محروم از تحصیل فوق به وزارت علوم و سازمان سنجش مراجعه کردند. در قسمت امور مجلسی وزارت علوم، توسط دکتر جمشیدی مسئول این بخش، خطاب به دانشگاه اخراجکننده و سازمان سنجش نامههایی نگاشته و درخواست شد تا جوابی منطقی برای اخراج و محرومیت بهاییان ذکر کنند. نامههای فوق توسط این دو نزد دانشگاه و سازمان سنجش برده شد، با این امید که بالاخره مسئولین مدرک و دلیلی قابل استناد برای محرومیت آنان ذکر کنند.

مواجهه با ماموران مسلح در پاسخ به مطالبه ی حق تحصیل (شهریور 87)

پس از عدم دریافت پاسخ از سوی دانشگاه محل اخراج و سازمان سنجش، دو دانشجوی محروم از تحصیل، برای چندمین بار به دفتر حجت الاسلام رهبر مراجعه کردند. در این مراجعه، دو جوان محروم از تحصیل دیگر نیز با آنان همراه بودند. اصرار چهار جوان محروم از تحصیل جهت ملاقات با نماینده مردم اصفهان در مجلس سبب شد تا با تماس با نیروهای نظامی، این نیروها با سلاح گرم در دفتر حضور یافته و به تهدید محرومین از تحصیل پرداختند. تهدید و اصرار ماموران نظامی مبنی بر ترک دفتر نماینده مجلس موجب ترک دفتراز سوی این چهار نفر شد. 2. بازجویی، حبس و تهدید در ساختمان وزارت علوم (26 آذر 87)

حسام میثاقی و نوید خانجانی در ادامه پیگیری های خود، به امور مجلسی وزارت علوم که سابقا نامهای را به دانشگاه محل اخراج و سازمان سنجش ارسال نموده بودند، مراجعه نمودند. مشخص میشود که دانشگاه محل اخراج، نامهای را به امور مجلسی وازرت ارسال کرده و طی آن مهندس طحانیزاده رییس دانشگاه سنایی علت محرومیت از تحصیل حسام میثاقی را "اعتقاد به دین بهایی" و دستور "حراست وزارت علوم" و "وزارت اطلاعات" مبنی بر اخراج ایشان اعلام نموده بود. این دو تن، دو نسخه از نامه فوق را دریافت و یکی از نسخهها را از ساختمان خارج نمودند. نسخهی دیگر نزد حراست وزارت علوم برده شد تا پاسخگوی سوال آنان مبنی بر علت قانونی محرومیت از تحصیل خود باشد. تا این زمان، تمامی ارگان ها خود را در مورد این موضوع فاقد مسئولیت قلمداد مینمودند. اما در این نامه به وضوح بیان شده که دستور محرومیت از تحصیل بهاییان از سوی "حراست وزارت علوم" و "وزارت اطلاعات" ابلاغ شده است. شخص مسئول در حراست وزارت علوم با مشاهده ضمن محرمانه خواندن آن اضافه نمود شما حق خارج نمودن این نامه را ندارید، این در حالیست که هیچ نشانی حاکی از محرمانه بودن در نامه دیده نمیشود. سپس مامور حراست نزد مسئول امور مجلسی رفته و از طریق او متوجه شد که دو فرد محروم از تحصیل دو نسخه دریافت نموده اند. در ادامه، رضاییان آن دو را به دفتر خود برده و درخواست نمود تا نسخه دیگر نامه به او داده شود. دو جوان محروم از تحصیل از تحویل نامه خودداری نمودند و در پاسخ، با توهین فرد مزبور و تهدید به حبس از 6 ماه تا 2 سال مواجه شدند. سپس، لباس و وسایل شخصی ایشان تفتیش شد و مدارک و نامههای حاصل از پیگیری آنان در طول این مدت، ضبط گردید.

در ادامه، دو فرد مزبور به اتاقی در قسمت داخلی حراست وزارت علوم منتقل و به مدت 8 ساعت مورد بازجویی و تهدید قرار گرفتند. مامور حراست ضمن صحبتهایش بارها اشاره نمود: "مامورین وزارت اطلاعات تا دقایقی دیگر خواهند رسید و شما بازداشت خواهید شد، آنها مثل من نیستند، آنها با انواع شکنجه از شما پذیرایی خواهند نمود." در ادامه مسئول حراست از حسام میثاقی خواست تا تعهدی را مبنی بر عدم استفاده از نامه بنویسد، در این صورت او به دانشگاه باز خواهد گشت و مشکل محرومیت او رفع خواهد شد. درخواست اخیر با ممانعت این دو روبرو شد. در نهایت، پس از گذشت 8 ساعت بازجویی، حبس در اتاق عقبی حراست وزارت علوم و تهدیدهای متعدد سرانجام این دو عضو کمیته گزارشگران حقوق بشر موفق به خارج شدن از ساختمان وزارت شدند. این در حالی بود که تا آخرین لحظه مامورین حراست به آنان گوشزد می نمودند که در صورت انتشار و استفاده از نامه با وزارت اطلاعات روبرو خواهند شد.

کمیته گزارشگران حقوق بشر نگرانی فزاینده خود را نسبت به وضعیت فعالان حوزه دفاع از حق تحصیل ابراز می نماید. گزارشهایی از این دست نشان می دهد که ساختار حاکمیت در ایران علاوه بر محروم نمودن گروههایی از دانشجویان و جوانان از حق تحصیل، در پاسخ به پیگیری این حق به برخورد و سرکوب متوسل میشود. این کمیته طی روزهای اخیر در بیانیه ای اعتراض خود را نسبت به پرونده سازی برای اعضای شورای دفاع از حق تحصیل ابراز نموده است.